Gaziantep Türkiye kamyon yedek parça Irak ve Ürdün

Gaziantep, Türkiye – Kamyon Yedek Parça İhracatı: Irak ve Ürdün Pazarlarına Stratejik Köprü

Gaziantep, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan, sanayi ve ticarette güçlü bir kent olarak özellikle ağır vasıta ve kamyon yedek parçaları üretim ve ihracatında bölgesel bir merkez haline geldi. Coğrafi yakınlığı, kültürel ve dilsel benzerlikleri, lojistik avantajları ve güçlü üretici altyapısı sayesinde Irak ve Ürdün, Gaziantep’in en önemli ihracat pazarları arasında yer alıyor. Bu iki ülke, Gaziantep bazlı firmalar için sadece komşu pazarlar değil, aynı zamanda büyük hacimli, sürekli talep eden ve karlılık potansiyeli yüksek pazarlar.

 Gaziantep’in Kamyon Yedek Parça Sektöründeki Konumu

Gaziantep, Türkiye’nin önde gelen sanayi kentlerinden biri olup, özellikle oto yedek parça, döküm, makine ve ağır sanayi alanında güçlü bir üretim altyapısına sahip:

• 1.000’den fazla oto yedek parça üreticisi ve ihracatçısı.
• Özellikle kamyon, tır, otobüs ve inşaat makineleri için yedek parça üretimi yoğun.
• Ürün çeşitliliği: fren sistemleri, süspansiyon parçaları, motor parçaları, şanzıman, egzoz sistemleri, lastik jantları, kabin içi aksesuarlar, elektrik-elektronik sistemler.

Gaziantep Sanayi Odası (GSO) verilerine göre, 2023 yılında Gaziantep’in toplam ihracatının yaklaşık %25’i otomotiv ve yedek parça sektöründen geldi — bunun büyük bir kısmı da Irak ve Ürdün pazarlarına yönelik.

🇮🇶 Irak Pazarı: Talebin Kalbi

Irak, Gaziantep için hem hacim hem de büyüme açısından en kritik pazar.

 Neden Irak?

• Coğrafi yakınlık — Gaziantep’ten Irak sınırına (Cilvegözü-Habur) 1.5 saat, Bağdat’a 8-10 saat kara yoluyla ulaşım.
• Yıkım sonrası yeniden yapılanma — inşaat, lojistik ve madencilik sektörlerinde patlayan talep.
• Filoların yaşlanması — Irak’ta dolaşan kamyonların çoğu 15-25 yaş arası → sürekli yedek parça ihtiyacı.
• Türk malının itibarı — kalite-fiyat dengesiyle Çin ürünlerine göre tercih ediliyor.

 En Çok Talep Gören Ürünler:

• Volvo, Mercedes, MAN, Scania, Renault Trucks, Iveco gibi Avrupa markalarına uyumlu parçalar.
• Fren balataları ve diskleri
• Amortisörler ve süspansiyon kolları
• Motor segmanları, subaplar, yağ pompaları
• Egzoz boruları ve susturucular
• Klima kompresörleri ve radyatörler
• Kamyon lastiği ve jantları

 Dağıtım ve Satış Modeli:

• Şehir bazlı distribütörler — Bağdat, Erbil, Süleymaniye, Basra gibi büyük şehirlerde Türk firmalarının temsilcileri var.
• Sınır tüccarları ve komisyoncular — küçük ve orta ölçekli alımlar için etkili kanal.
• Fuar ve fuar sonrası satışlar — “Baghdad International Fair” gibi etkinliklerde Türk firmaları doğrudan alıcılarla buluşuyor.

 2023 İhracat Rakamları (Gaziantep → Irak):

• Toplam ihracat: ~750 milyon USD (tüm sektörler)
• Kamyon yedek parça payı: ~220-250 milyon USD
• Büyüme oranı (2022-2023): %18

🇯🇴 Ürdün Pazarı: Kaliteli ve Sürekli Talep

Ürdün, hacim olarak Irak kadar büyük olmasa da, daha düzenli ödeme, daha yüksek kalite talebi ve lojistik kolaylığı ile Gaziantep firmaları için çok değerli bir pazar.

 Neden Ürdün?

• Lojistik kolaylığı — Gaziantep’ten Ürdün sınırına (Cilvegözü-Dera) 3 saat, Amman’a 6 saat.
• Batı standardı talep — Avrupa menşeli kamyonlar için orijinal kalitede parça talebi yüksek.
• Lojistik merkezi konumu — Ürdün üzerinden Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve Filistin pazarlarına da erişim sağlanabiliyor.
• Ödeme güvenilirliği — banka havalesi ve akreditif kullanımı yaygın; risk daha düşük.

 En Çok Talep Gören Ürünler:

• Orijinal kalitede (OEM) veya Orijinal Eşdeğer (OE Quality) parçalar
• Elektronik parçalar — sensörler, kontrol üniteleri, kablaj ağaçları
• Motor ve şanzıman tamir takımları
• Hava süspansiyon sistemleri
• Soğutma sistemleri (radyatör, vantilatör, termostat)

 Dağıtım ve Satış Modeli:

• Resmi distribütör anlaşmaları — Gaziantep firmaları, Ürdün’deki büyük ithalatçılarla uzun vadeli anlaşma yapıyor.
• Amman ve Akabe’de depo ve servis merkezleri — hızlı teslimat ve teknik destek için kritik.
• E-ticaret ve B2B platformları — “Jordantenders”, “Export.gov.jo” gibi yerel platformlar üzerinden ihalelere katılım.

 2023 İhracat Rakamları (Gaziantep → Ürdün):

• Toplam ihracat: ~320 milyon USD
• Kamyon yedek parça payı: ~90-110 milyon USD
• Büyüme oranı (2022-2023): %12

 Lojistik ve Sınır Ticareti: Habur ve Dera Geçişleri

Gaziantep’in ihracat gücü, sınır kapılarına olan yakınlığıyla katlanıyor:

 Habur Sınır Kapısı (Irak)

• Türkiye-Irak ticaretinin %70’inden fazlası buradan geçiyor.
• Gaziantep firmaları, “border delivery” modeliyle — yani malı sınırda teslim ederek — gümrük işlemlerini alıcıya bırakabiliyor.
• Gümrük işlemlerini hızlandırmak için birçok firma Irak tarafında “gümrük komisyoncusu” tutuyor.

 Dera Sınır Kapısı (Ürdün)

• Daha düzenli ve hızlı gümrük işlemleri.
• Özellikle “CIF Amman” teslimatı tercih ediliyor — nakliye ve gümrük masrafları satıcı tarafından karşılanıyor.
• Soğuk hava ve tehlikeli madde taşımacılığı için özel izinler gerekli.

 Karşılaşılan Zorluklar

1. Irak’ta ödeme riski ve döviz kısıtlamaları — dolar transferi zor, yerel para (IQD) ile ödeme riskli.
2. Gümrükte rüşvet ve gecikmeler — özellikle Irak tarafında gümrük işlemlerinde aksamalar yaşanabiliyor.
3. Sahte belge ve kaçakçılık riski — bazı alıcılar gümrüğü atlatmak için sahte fatura sunabiliyor.
4. Rekabet — Çin ve İran ürünlerinin düşük maliyetli alternatif olarak sunulması.
5. Kalibrasyon ve standart farklılıkları — özellikle elektronik parçalarda uyumsuzluk sorunları yaşanabiliyor.

 Çözüm ve Stratejiler

• Irak için “barter” veya “mal karşılığı” anlaşmalar — örneğin: yedek parça karşılığı petrol ürünü veya tarım malı alımı.
• Ürdün’de depo ve servis ağı kurma — müşteri sadakati ve hızlı servis için kritik.
• Uluslararası sertifikasyonlar (ISO, IATF, TSEK) — kalite güvencesiyle rekabet avantajı.
• Dijital ihracat — WhatsApp üzerinden sipariş alımı yaygın, ancak profesyonel B2B platformlara (Otomasa, Turkishexportal) geçiş hızlanıyor.
• Yerel ortaklıklar — Irak ve Ürdün’de yerel ortaklarla ortak şirket kurmak, hem pazarlama hem de yasal riskleri azaltıyor.

 Gelecek ve 2025 Hedefleri

• Irak’a ihracatta 300 milyon USD hedefi — özellikle inşaat makineleri ve ağır vasıta parçalarında büyüme bekleniyor.
• Ürdün’de “kaliteli parça” imajının pekiştirilmesi — OEM ve elektrikli kamyon parçalarına odaklanma.
• Yeni ürünler: Elektrikli kamyon parçaları, batarya soğutma sistemleri, akıllı şanzıman parçaları.
• Ortak üretim projeleri — Irak ve Ürdün’de yerel montaj için parça tedariki (CKD/SKD modeli).

Sonuç

Gaziantep, Irak ve Ürdün pazarlarına yönelik kamyon yedek parça ihracatında stratejik, kültürel ve lojistik açıdan eşsiz bir konumda. Sadece “mal satmakla” kalmayıp, bu pazarlarda uzun vadeli iş ortaklıkları, servis ağı ve marka itibarı inşa eden firmalar, sürdürülebilir büyümeyi başarıyor. Irak’ta hacim, Ürdün’de kalite odaklı bir ikili strateji, Gaziantep firmalarının bu coğrafyada liderliğini pekiştiriyor.

Gelecekte elektrikli ve akıllı kamyonlara geçişle birlikte, Gaziantep’in üretim altyapısının bu yeni döneme uyum sağlaması, bölgedeki liderliğini daha da güçlendirecek.